Tên tiếng việt: Chanh.
Tên khác: Tại Việt Nam, chanh được gọi với nhiều tên khác nhau tùy vào dân tộc: Chanh, Chanh ta, Mạy sló, Mác cheng (Tày), Má điêu (Thái), Chứ hở câu (Hmông), Piều sui (Dao),...
Tên khoa học: Citrus aurantifolia (Christm. et Panzer) Swingle, thuộc họ Rutaceae (Cam).
Cây nhỏ nhẵn hay có gai, gai dài 35 mm, búp non có màu đỏ. Lá hình trứng hay hình trứng dài, dài 5,5 - 11 cm, rộng 3,5 - 6 cm, mép có răng cưa. Hoa màu trắng, hơi tím nhạt hay đỏ tím, mọc đơn độc hay từng chùm. Cây có lá bắc hình mũi mác, mặt lá nhẵn hoặc có lông.
Quả có kích thước nhỏ. Vỏ quả mỏng, nhẵn, có khoảng 10 - 12 múi. Trong múi có chứa khoảng 3 hạt, vị rất chua.
Chanh đã được trồng ở khắp các tỉnh thành trên cả nước để lấy quả ăn, lá làm gia vị. Từ 1956, chanh được trồng để xuất khẩu. Trong y học cổ truyền, các bộ phận của chanh như quả, lá và rễ có thể dùng tươi hay khô để làm vị thuốc chữa bệnh.
Chanh ra hoa vào khoảng tháng 3 - 5, mùa quả khoảng tháng 6 - 9. Ngoài ra, chanh còn có một vụ chiêm vào các tháng 1 - 2.
Bộ phận sử dụng: Rễ, vỏ, thân, lá, quả và hạt chanh.
Tùy theo bộ phận dùng, chanh có:
Dịch quả chanh: Vào những ngày trời nắng, dịch quả chanh được dùng đề pha nước uống giúp giải khát. Khi dùng 30 - 120 g một ngày pha thành nước ngọt uống có tác dụng thông tiểu tiện, chữa bệnh tê thấp, hay bệnh thiếu vitamin C ở người lớn và trẻ em mới sinh (bệnh Scorbut). Trong công nghiệp, dịch quả chanh được dùng để sản xuất axit citric thiên nhiên. Dịch quả chanh còn giúp làm mượt tóc.
Múi chanh: Ngậm chung với muối ăn giúp chữa ho viêm họng.
Lá và ngọn chanh: Khi bị cảm cúm, người dân thường lấy lá đem xông chung với các loại thảo dược khác để ra mồ hôi giúp giải cảm; Khi trẻ em bị bí tiểu, chướng bụng, lấy lá và búp non chanh giã nát đắp lên rốn. Trong thực phẩm, lá chanh thái nhỏ làm gia vị ăn với thịt gà, ốc, quả chanh dùng pha nước chấm, tăng hương vị cho phở, làm đậm đà thêm nước rau luộc. Chanh còn là một nguyên liệu quan trọng trong công nghiệp sản xuất bánh kẹo.
Rễ chanh: Hàng ngày, lấy khoảng 6 -12 g rễ chanh đem sắc riêng hoặc phối hợp với rễ cây râu tằm có tác dụng chữa ho.
Tinh dầu chanh và tinh dầu lá chanh: Tinh dầu có mùi thơm dễ chịu, được dùng để làm thuốc bột hoặc thuốc ngậm, làm dầu gội đầu, xông phòng.
Vỏ thân cây chanh: Được dùng là thuốc bổ đắng kích thích tiêu hoá. Ngày uống 4 - 10 g dưới dạng thuốc sắc.
Hạt quả chanh: Có người dùng làm thuốc tẩy giun.
Chữa ho, nôn ọe
Quả chanh đem rửa sạch cắt lát, lấy từng lát đem ngậm, có thể ngậm thêm vài hạt muối, nuốt lấy nước.
Chữa ho khan, mất tiếng
Dùng 15 g vỏ rễ chanh đã bỏ lớp ngoài đem sắc chung với 15 g lớp trắng của vỏ rễ râu, 15 g rễ bươm bướm, lấy nước uống giúp chữa ho khan, mất tiếng.
Chữa ho gà
Khi bị ho gà, lấy các nguyên liệu sau đem sắc uống: Lá chanh 4 g, lá táo 4 g, rễ cỏ gà 4 g, vỏ quýt 1 g, vỏ quả trứng gà (1 quả).
Chữa cảm cúm
Lấy khoảng 60 - 80 g lá chanh, đem đun nước sôi để xông cho ra mồ hôi. Sau khi xông dùng khăn khô lau mồ hôi, không nên ngồi quạt hay máy lạnh và tắm ngay.
Chữa ho trẻ em
Lấy các nguyên liệu sau gồm: Hạt chanh 20 hạt, hoa đu đủ đực 15 g, lá hẹ 15 g, nước 20 ml. Tất cả đem giã nhỏ, cho thêm mật ong, rồi đem hấp cơm. Ngày dùng 3 lần.
Chanh là vừa là một loại trái cây, gia vị, vị thuốc cổ truyền được sử dụng từ rất lâu trong dân gian. Nhờ có nhiều tác dụng quý mà dược liệu này được dùng nhiều trong các bài thuốc chữa bệnh cũng như cuộc sống hằng ngày. Tuy nhiên, khi dùng với mục đích chữa bệnh, để có thể phát huy hết công dụng và kiểm soát các tác dụng không mong muốn của dược liệu với sức khỏe, bạn nên tham khảo ý kiến bác sĩ, dược sĩ.
Chứng mất trí nhớ ngày càng phổ biến và đang có xu hướng trẻ hóa do xuất hiện ở những người trước 65 tuổi. Các nhà nghiên cứu cho rằng, yếu tố di truyền chỉ liên quan đến 5-10% trường hợp, còn lại là những tác động đáng kể đến từ thói quen, lối sống sinh hoạt hằng ngày.
Khàn tiếng là tình trạng nhiều người gặp phải, khiến người mắc khó khăn trong giao tiếp, phát âm hoặc thực hiện những công việc liên quan đến giọng nói. Vậy có thuốc nào điều trị khàn tiếng?
Ho là một triệu chứng phổ biến của các căn bệnh về đường hô hấp như cảm lạnh, viêm họng, viêm phế quản hay hen suyễn. Tình trạng này gây ra nhiều bất tiện cho người bệnh trong sinh hoạt hằng ngày. Trong bài viết sau, KhanhNinhShop sẽ chia sẻ 15 cách trị ho tại nhà đơn giản và dễ thực hiện nhất.
0974.236.208
